Bệnh gút là gì?

Gút là một dạng viêm khớp gây sưng và đau tại các khớp. Các cơn gút thường xuất hiện theo từng đợt rồi tự thuyên giảm. 

Bệnh xảy ra khi lượng axit uric (urat) trong máu quá cao. Nếu cơ thể sản sinh quá nhiều urat hoặc không đào thải kịp, các tinh thể sắc nhọn có thể hình thành trong và xung quanh một hoặc nhiều khớp, gây viêm và đau nhức.

Hầu hết các trường hợp gút xảy ra ở ngón chân cái và thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp mỗi lần. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, bệnh có thể lan đến các khớp khác như đầu gối, mắt cá chân, bàn chân, bàn tay, cổ tay hoặc khuỷu tay. 

Các đợt bùng phát gút có thể kéo dài đến 10 ngày, với mức độ đau dữ dội nhất trong 36 giờ đầu tiên. 

Bệnh gút có thể ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trong cơ thể, bao gồm:

• Khớp
• Các túi hoạt dịch (bursae) – lớp đệm giữa xương và mô mềm
• Bao gân (tendon sheaths) – màng bảo vệ xung quanh gân
• Thận

Các giai đoạn của bệnh gút và triệu chứng đi kèm

Bệnh gút tiến triển qua nhiều giai đoạn, với các triệu chứng thay đổi theo thời gian. Các giai đoạn chính bao gồm:

1. Tăng axit uric máu (Hyperuricemia):

Ở giai đoạn này, nồng độ urat trong máu tăng cao. Các tinh thể urat có thể hình thành trong khớp nhưng chưa gây đau, sưng hoặc bất kỳ triệu chứng nào đáng chú ý. Không phải ai có nồng độ urat cao cũng sẽ phát triển thành bệnh gút.

2. Giai đoạn bùng phát (Flares)

Đây là giai đoạn xảy ra các đợt đau nhức dữ dội kèm sưng viêm khớp, có thể kéo dài trong vài ngày trước khi tự thuyên giảm.

3. Gút kẽ (Interval gout hoặc intercritical gout)

Sau một đợt bùng phát, có thể có khoảng thời gian không xuất hiện triệu chứng nào trước khi đợt tiếp theo xảy ra.

4. Giai đoạn tophi

Các tinh thể urat tích tụ thành cục (tophi) dưới da và tại nhiều vị trí khác trên cơ thể. Tùy vào vị trí hình thành, chúng có thể gây tổn thương vĩnh viễn đến khớp và thậm chí ảnh hưởng đến các cơ quan nội tạng, bao gồm cả thận.

Nguyên nhân khiến gút bùng phát

Các cơn gút cấp thường chỉ ảnh hưởng đến một khớp và có thể bị kích hoạt bởi:

• Chế độ ăn uống: Tiêu thụ thực phẩm giàu purin như hải sản, thịt đỏ.
• Rượu bia: Đặc biệt là bia và đồ uống có đường.
• Một số loại thuốc có thể làm thay đổi nồng độ axit uric.
• Chấn thương hoặc nhiễm trùng có thể kích thích sự bùng phát của gút.

Hầu hết các đợt bùng phát sẽ tự thuyên giảm sau một đến hai tuần. Sau khi kết thúc một đợt, có thể không xuất hiện triệu chứng trong một thời gian dài. Một số người có thể gặp các cơn gút thường xuyên hơn, trong khi những người khác có thể không bị lại trong nhiều năm. 

Tuy nhiên, nếu không điều trị hoặc không thay đổi lối sống để hạn chế các yếu tố kích thích, triệu chứng có thể xuất hiện nhiều hơn và kéo dài lâu hơn.

Cách kiểm soát triệu chứng gút

Khi xuất hiện cơn gút cấp, cần liên hệ với bác sĩ càng sớm càng tốt. Trong thời gian chờ điều trị, có thể áp dụng các biện pháp sau để giảm đau:

• Chườm lạnh và kê cao khớp để giảm viêm.
• Dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như naproxen hoặc ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Bổ sung nước đầy đủ, đặc biệt là nước lọc, để hỗ trợ đào thải axit uric.
• Hạn chế rượu bia và đồ uống có đường, vì chúng có thể làm tình trạng bệnh trầm trọng hơn.

So với các loại viêm khớp khác, bệnh gút và các triệu chứng của nó có thể được kiểm soát dễ dàng hơn. Nếu được điều trị kịp thời và thực hiện những thay đổi trong lối sống, có thể ngăn ngừa các đợt bùng phát. Việc duy trì thói quen lành mạnh không chỉ giúp kiểm soát triệu chứng mà còn có thể loại bỏ gút hoàn toàn.

Phương pháp điều trị giúp giảm triệu chứng gút

Mục tiêu chính của điều trị gút là giảm đau và ngăn ngừa tái phát. Có nhiều biện pháp giúp kiểm soát bệnh hiệu quả:

• Dùng thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc naproxen.
• Sử dụng thuốc kê đơn giúp giảm viêm, chẳng hạn như cTHOÁI HÓA CỘT SỐNG CỔ: ĐIỀU TRỊ CHUẨN CHUYÊN KHOAolchicine.
• Steroid có thể hỗ trợ giảm viêm và đau, nhưng chỉ nên sử dụng khi cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ.
• Điều trị sớm ngay khi xuất hiện các dấu hiệu ban đầu sẽ giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả hơn.

Triệu chứng gút giai đoạn đầu

Các triệu chứng đầu tiên của gút thường bắt đầu ở ngón chân cái. Ngoài ra, bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến cẳng chân hoặc các khớp khác.

• Cơn gút cấp thường xảy ra đột ngột vào ban đêm.
• Đau dữ dội đến mức có thể làm thức giấc.
• Khớp bị sưng, nóng và có màu đỏ.

Triệu chứng gút ở ngón chân, bàn chân, đầu gối hoặc mắt cá chân

Cơn đau do gút thường bắt đầu ở một khớp. Các vị trí phổ biến nhất là ngón chân, bàn chân, đầu gối và mắt cá chân.

• Cơn đau có thể nhói, giật hoặc đè nén như bị nghiền nát.
• Nhiều người mô tả cơn đau là cực kỳ dữ dội.
• Khớp bị ảnh hưởng có thể cực kỳ nhạy cảm, đến mức ngay cả khi chạm nhẹ hoặc đắp chăn lên cũng gây đau đớn.

Triệu chứng gút ở cột sống

Gút hiếm khi ảnh hưởng đến cột sống. Tuy nhiên, gút cột sống là một dạng bệnh hiếm gặp có thể gây ra:

• Đau lưng hoặc đau cổ
• Yếu cơ
• Tê bì
• Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột
• Sốt

Gút cột sống khó chẩn đoán do hiếm gặp và có thể đi kèm với triệu chứng thần kinh không đặc hiệu. Nếu bạn nghi ngờ có dấu hiệu này, hãy đến gặp bác sĩ để kiểm tra.

Triệu chứng gút giai đoạn muộn

Nếu không được điều trị trong thời gian dài, các tinh thể urat có thể hình thành các cục u dưới da quanh khớp, gọi là tophi.

• Ban đầu, tophi không gây đau, nhưng có thể làm biến dạng khớp.
• Theo thời gian, tophi có thể gây đau và làm tổn thương xương, mô mềm.
• Nếu tinh thể tích tụ trong đường tiết niệu, có thể hình thành sỏi thận với các triệu chứng:
  • Đau ở bụng hoặc lưng dưới
  • Đau vùng bẹn, tinh hoàn hoặc âm hộ
  • Nước tiểu có màu lạ hoặc có máu
  • Sốt, ớn lạnh
  • Buồn nôn, nôn mửa

Biến chứng và các bệnh liên quan đến gút

Người mắc gút có nguy cơ cao bị các bệnh lý khác, đặc biệt là những bệnh liên quan đến tim mạch và thận. Một số tình trạng có thể đi kèm với gút bao gồm:

• Huyết áp cao
• Bệnh thận mãn tính
• Béo phì
• Tiểu đường
• Sỏi thận
• Đau tim
• Suy tim sung huyết

Nếu bạn bị gút và có dấu hiệu của các bệnh lý khác, hãy đi khám bác sĩ để được tư vấn.

Tóm tắt

• Gút là một dạng viêm khớp gây đau đớn do tinh thể urat tích tụ trong khớp.
• Cơn đau có thể rất nghiêm trọng, nhưng có thể kiểm soát bằng thuốc và thay đổi lối sống.
• Điều trị sớm giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa tổn thương khớp về lâu dài.

Câu hỏi thường gặp về gút

1. Dấu hiệu đầu tiên của bệnh gút là gì?

Bệnh gút thường bắt đầu ở ngón chân cái, nhưng cũng có thể xuất hiện ở các khớp khác như đầu gối hoặc cẳng chân. Triệu chứng thường xuất hiện vào ban đêm.

2. Đi bộ khi bị gút có làm bệnh nặng hơn không?

Khi đang bị cơn gút cấp, bạn nên nghỉ ngơi và nâng cao chân. Đi bộ có thể gây đau nhiều hơn, nhưng sau khi cơn đau giảm, tập luyện nhẹ nhàng có thể giúp khớp khỏe mạnh hơn.

3. Triệu chứng gút kéo dài bao lâu?

Các cơn gút cấp thường kéo dài từ một đến hai tuần. Sau đó, bạn có thể không gặp triệu chứng trong một thời gian dài, nhưng nếu không điều trị, cơn gút có thể xảy ra thường xuyên hơn.

4. Pseudogout (giả gút) là gì?

Pseudogout là một dạng viêm khớp có triệu chứng giống gút nhưng do tinh thể canxi pyrophosphate gây ra, không phải tinh thể urat. Nó thường ảnh hưởng đến đầu gối, tay, cổ tay, vai, hông và mắt cá chân.

TÀI LIỆU THAM KHẢO: Gout Symptoms: Pain & Swelling in Hands, Knees, Feet & Joints