Cứu người đột quỵ não trong thời gian vàng bạn phải nhớ

Bệnh nhân nữ, 65 tuổi, bị nhồi máu não cấp, được bác sĩ Bệnh viện Quân y 175 cấp cứu trong “thời gian vàng”.

Đại úy, bác sĩ Hoàng Tiến Trọng Nghĩa, Phó Chủ nhiệm Khoa Nội Thần kinh, Bệnh viện Quân y 175, cho biết khảo sát mạch máu, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân bị tắc động mạch não giữa phía bên phải đoạn gốc. Ngay lập tức bệnh nhân được chuyển vào phòng thông tim và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học. Sau 12 giờ, bệnh nhân đã dần hồi phục, hoàn toàn hết liệt nửa người, hết nói khó.

“Phối hợp cấp cứu liên viện kịp thời trong thời gian vàng đã cứu sống bệnh nhân. Thời gian vàng từ khi bệnh nhân khởi phát đột quỵ đến khi điều trị là một giờ 30 phút”, bác sĩ Nghĩa cho biết.

Bác sĩ Nghĩa khuyến cáo, các dấu hiệu sớm đột quỵ cấp là bị méo miệng, nói khó, bị yếu nửa người, mất thăng bằng, nhìn mờ. Khi ấy, nên nhanh chóng đưa bệnh nhân vào bệnh viện gần nhất có khả năng điều trị đột quỵ não. Không cạo gió, bấm huyệt, mà tận dụng thời gian nhanh nhất để cứu sống bệnh nhân và tránh những di chứng.

Đọc thêm:  Bệnh nhân đột quỵ có phục hồi được hay không?  

Thời gian vàng điều trị đột quỵ

“Thời gian vàng” trong đột quỵ não hay “thời gian là não” là cụm từ để nhấn mạnh rằng càng trì hoãn đột quỵ não thì càng có nhiều thiệt hại cho người bệnh. Tế bào não sẽ chết chỉ trong vài phút nếu không được cấp máu hoặc oxy. Đối với đột quỵ thiếu máu não, khi mạch máu lớn trong não bị tắc, cứ mỗi giây trôi qua có 32.000 tế bào não chết và cứ mỗi phút trôi qua sẽ có 1,9 triệu tế bào não bị chết. Cứ mỗi giờ trôi qua, số tế bào não chết tương ứng mất đi 3,6 năm tuổi thọ của người bình thường (đó là trong trường hợp người bệnh may mắn sống sót).

PGS.TS. Mai Duy Tôn nhấn mạnh: Thời gian vàng điều trị đột quỵ thiếu máu não là 270 phút nếu sử dụng thuốc tiêu huyết khối làm tan cục máu đông hoặc trong 6 – 8 giờ nếu lấy huyết khối cơ học trong trường hợp tắc động mạch lớn trong não. Tuy nhiên, nếu người bệnh được điều trị càng sớm trong khoảng thời gian này thì cơ hội phục hồi, ít để lại di chứng càng cao. Ngược lại, nếu điều trị càng muộn trong “cửa sổ thời gian” này, cơ hội phục hồi sẽ thấp đi”.

Do đó, khi phát hiện bệnh nhân đột quỵ não, chúng ta cần đưa người bệnh vào viện ngay để điều trị càng sớm càng hiệu quả.

Đối tượng chủ yếu vẫn là người cao tuổi có các bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh lý tim mạch… với những dấu hiệu thường thấy, gồm: tê hoặc yếu cơ, tay chân, méo miệng, nói khó, đau đầu dữ dội… Điều đáng nói, hầu hết người bệnh đều “bỏ qua” những dấu hiệu đó và nhập viện khi bệnh đã trở nặng.

​Nhiều người bệnh chủ quan khi gặp các dấu hiệu của bệnh đột quỵ, họ cho rằng đó chỉ là mệt mỏi thông thường và sử dụng thuốc đông y, dùng phương pháp châm cứu, phục hồi chức năng để tự điều trị mà bỏ qua thời gian “cấp cứu giờ vàng”.

PGS.TS. Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ: “Đột quỵ não – Thời gian là não!” Là chúng ta phải chạy đua với thời gian để tới viện sớm nhất có thể khi có triệu chứng nghi ngờ. Đó là méo miệng một bên, nói ngọng, thất ngôn, yếu liệt hoặc tê bì tay chân một bên, mất thị lực đột ngột một hoặc hai mắt… Chúng ta không được phép để mất một giây phút nào để nằm bất động đợi chờ tự hồi phục hay tự điều trị theo “phương pháp dân gian truyền miệng”. Cơ hội để dùng thuốc tiêu sợi huyết chỉ có 4,5 giờ từ khi khởi phát. Cơ hội để can thiệp lấy huyết khối chỉ có 6 giờ đầu, ngoài ra một số trường hợp đặc biệt có thể tới 24 giờ. Nếu đến bệnh viện càng sớm bao nhiêu thì tỉ lệ điều trị thành công càng cao bấy nhiêu.