Human Metapneumovirus, hay còn được viết tắt là HMPV, đang trở thành vấn đề nóng vì là nguyên nhân gây ra bệnh viêm đường hô hấp cấp, các ca nhiễm tăng lên ở Trung Quốc dấy lên mối lo ngại cho các nước lân cận và toàn Thế giới. Tuy nhiên, tình hình này rất khác so với những gì diễn ra tại thời điểm dịch Covid-19 bùng nổ cách đây 5 năm. Các Chuyên gia Y tế cho biết rằng: Virus HMPV (Human Metapneumovirus) đã có mặt và chung sống với loài người suốt thập kỷ qua.

Các báo cáo về sự gia tăng các ca nhiễm virus đường hô hấp ở Trung Quốc đã gợi lại nỗi ám ảnh đen tối về thời điểm bắt đầu đại dịch Covid-19 cách đây gần 5 năm.

Tuy rằng có nhiều đặc điểm triệu chứng tương đồng, nhưng các chuyên gia y tế cho biết tình huống này có sự khác biệt và ít lo ngại hơn nhiều.

Các trường hợp ở Trung Quốc được báo cáo là nhiễm trùng do metapneumovirus ở người, được các bác sĩ gọi là HMPV. Sau đây là những thông tin cần biết về HMPV 

HMPV là gì?

HMPV hoạt động mạnh hơn ở những quốc gia khí hậu lạnh

Đây là một trong số nhiều tác nhân gây bệnh lưu hành trên toàn thế giới hằng năm, gây ra các bệnh về đường hô hấp. 

HMPV rất phổ biến — phổ biến đến mức hầu hết mọi người sẽ bị nhiễm khi còn là trẻ em và có thể bị nhiễm nhiều lần trong đời. Ở những quốc gia thời tiết lạnh kéo dài HMPV có thể có mùa hàng năm giống như cúm. Trong khi ở những nơi gần Xích đạo, nhiều tháng nắng nóng hơn, nó lưu hành ở mức thấp hơn quanh năm.

HMPV gây ra những triệu chứng như cảm lạnh, cúm, Covid

HMPV tương tự như một loại virus được biết đến nhiều hơn ở Hoa Kỳ — virus hợp bào hô hấp, hay RSV. Nó gây ra các triệu chứng rất giống với các triệu chứng liên quan đến cúm và Covid, bao gồm ho, sốt, nghẹt mũi và thở khò khè.

Hầu hết các trường hợp nhiễm HMPV đều nhẹ, giống như các cơn cảm lạnh thông thường. Nhưng các trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến viêm phế quản hoặc viêm phổi, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh, người lớn tuổi và những người bị suy giảm miễn dịch. Những bệnh nhân có bệnh phổi từ trước, chẳng hạn như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính hoặc khí phế thũng, có nguy cơ cao hơn bị các biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng.

Ở các quốc gia có thu nhập cao, virus này hiếm khi gây tử vong; ở các quốc gia có thu nhập thấp hơn, với hệ thống y tế yếu kém và giám sát kém, tử vong thường xảy ra nhiều hơn.

Loại virus này đã xuất hiện và tồn tại bao lâu rồi?

Virus này được xác định vào năm 2001, nhưng các nhà nghiên cứu cho biết nó đã lưu hành ở người trong ít nhất 60 năm. Mặc dù không phải là loại virus mới, nhưng nó không có tên gọi như cúm, Covid hay thậm chí là RSV (Tiến sĩ Leigh Howard, phó giáo sư về bệnh truyền nhiễm nhi khoa tại Trung tâm Y tế Đại học Vanderbilt cho biết).

Lý do mà căn bệnh này hiếm khi được xuất hiện là nó chỉ được nhắc đến khi có người nhập viện vì được xác nhận mắc bệnh.

Tiến sĩ Howard cho biết: “Các đặc điểm lâm sàng thực sự khó phân biệt với các bệnh do virus khác và chúng tôi không thường xuyên xét nghiệm HMPV theo cách chúng tôi làm với Covid, cúm hoặc RSV. Vì vậy, hầu hết các bệnh nhiễm trùng đều không được phát hiện và được quy cho bất kỳ vấn đề hô hấp nào đang diễn ra xung quanh”.

Sự lây nhiễm HMPV diễn ra như thế nào?

Virus lây lan chủ yếu qua các giọt bắn hoặc khí dung khi ho hoặc hắt hơi, qua tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm bệnh hoặc qua tiếp xúc với bề mặt bị ô nhiễm — về cơ bản giống như cách con người bị cảm lạnh, cúm và Covid.

Có vắc-xin hay phương pháp điều trị nào không?

Không có vắc-xin chống lại HMPV. Nhưng có vắc-xin cho RSV và nghiên cứu đang được tiến hành để tìm ra loại vắc-xin có thể bảo vệ chống lại cả hai loại virus chỉ bằng một mũi tiêm, vì chúng tương tự nhau. Không có phương pháp điều trị kháng virus cụ thể cho HMPV; các phương pháp điều trị tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng.

Trung Quốc nói gì về vấn đề này?

Sự thừa nhận về sự gia tăng của số ca bệnh

Chính quyền Trung Quốc thừa nhận rằng các ca nhiễm HMPV đang gia tăng, nhưng nhấn mạnh rằng loại virus này là một thực thể đã biết và không phải là mối lo ngại lớn. Khác với loại virus corona gây ra Covid-19 là một tác nhân gây bệnh mới, vì vậy hệ thống miễn dịch của mọi người chưa xây dựng được khả năng phòng vệ chống lại nó.

Đặc biệt chú ý ở khả năng nhiễm bệnh ở đối tượng dưới 14 tuối

Tại một cuộc họp báo do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc tổ chức vào ngày 27 tháng 12, Kan Biao, giám đốc Viện Bệnh truyền nhiễm của trung tâm, cho biết các trường hợp HMPV đang gia tăng ở trẻ em từ 14 tuổi trở xuống. Ông cho biết sự gia tăng này đặc biệt đáng chú ý ở miền bắc Trung Quốc. Ông cho biết các trường hợp cúm cũng đã gia tăng.

Ông cho biết các ca bệnh có thể tăng đột biến trong kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vào cuối tháng 1, khi nhiều người đi du lịch và tụ tập thành nhóm lớn. Nhưng nhìn chung, ông Kan cho biết, “đánh giá từ tình hình hiện tại, quy mô và cường độ lây lan của các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp năm nay sẽ thấp hơn năm ngoái”.

Theo Tân Hoa Xã , hãng thông tấn nhà nước, dữ liệu chính thức của Trung Quốc cho thấy các trường hợp HMPV đã tăng lên kể từ giữa tháng 12, ở cả các trường hợp ngoại trú và cấp cứu . Một số phụ huynh và người dùng mạng xã hội không quen với loại virus này và đang tìm kiếm lời khuyên trực tuyến, hãng thông tấn này cho biết; hãng này kêu gọi các biện pháp phòng ngừa bình tĩnh và thông thường như rửa tay thường xuyên và tránh những nơi đông người.

Trong cuộc họp báo thường kỳ vào thứ sáu , người phát ngôn Bộ Ngoại giao nhắc lại rằng các trường hợp mắc bệnh cúm và các loại virus đường hô hấp khác thường gia tăng vào thời điểm này trong năm nhưng chúng “có vẻ ít nghiêm trọng hơn và lây lan trên quy mô nhỏ hơn so với năm trước”.

Tuần trước, các quan chức Trung Quốc cho biết họ sẽ thiết lập một hệ thống giám sát bệnh viêm phổi không rõ nguồn gốc. Hệ thống này sẽ bao gồm các thủ tục để các phòng xét nghiệm báo cáo các trường hợp và để các cơ quan kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh xác minh và xử lý chúng, đài truyền hình nhà nước CCTV đưa tin.

Phản ứng của công chúng ở Trung Quốc thế nào?

Trên mạng, giữa những bình luận từ những người cho biết họ chưa bao giờ nghe nói đến HMPV và bày tỏ lo ngại rằng đây là một tác nhân gây bệnh mới, các phương tiện truyền thông nhà nước đã tìm cách trấn an mọi người, cảnh báo họ không nên tự ý dùng thuốc kháng virus.

Một số người dùng đã nói đùa rằng cuối cùng họ cũng có thể sử dụng hết số khẩu trang mà họ đã tích trữ trong đại dịch do virus corona. Nhiều người bình luận đã thảo luận về sự gia tăng chung của bệnh tật, không chỉ HMPV: “Tại sao cúm lại đau đến vậy” là chủ đề thịnh hành trên Weibo, một nền tảng truyền thông xã hội, vào thứ Hai.

Tổ chức Y tế Thế giới nói gì?

WHO không bày tỏ lo ngại. Tiến sĩ Margaret Harris, người phát ngôn của tổ chức này, đã trích dẫn các báo cáo hàng tuần từ chính quyền Trung Quốc cho thấy sự gia tăng có thể dự đoán được về các ca bệnh.

Bà cho biết: “Đúng như dự đoán vào thời điểm này trong năm, mùa đông ở Bắc bán cầu, các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính, bao gồm cúm theo mùa, RSV và Human metapneumovirus, sẽ gia tăng theo từng tháng”.

Vào thứ Ba, tổ chức này đã đưa ra tuyên bố rằng, “WHO đang liên lạc với các quan chức y tế Trung Quốc và chưa nhận được bất kỳ báo cáo nào về các đợt bùng phát bất thường.” Tuyên bố nói thêm, “Chính quyền Trung Quốc báo cáo rằng hệ thống chăm sóc sức khỏe không bị quá tải và không có tuyên bố khẩn cấp hoặc phản ứng nào được đưa ra.”

Có nên lo lắng về virus HMPV?

Các báo cáo đến từ Trung Quốc gợi nhớ đến những ngày đầu tiên đầy bối rối của đại dịch Covid, và WHO vẫn đang thúc giục Trung Quốc chia sẻ thêm thông tin về nguồn gốc của đợt bùng phát đó sau năm năm.

Nhưng tình hình hiện tại lại khác ở những khía cạnh chính. Covid là một loại virus lây từ động vật sang người và trước đây chưa được biết đến. HMPV đã được nghiên cứu kỹ lưỡng và có khả năng xét nghiệm rộng rãi. Có khả năng miễn dịch rộng rãi ở cấp độ quần thể đối với loại virus này trên toàn cầu; không có khả năng nào đối với Covid. Một mùa HMPV nghiêm trọng có thể gây căng thẳng cho năng lực của bệnh viện — đặc biệt là các khoa nhi — nhưng không làm quá tải các trung tâm y tế.

“Tuy nhiên, Trung Quốc cũng cần chia sẻ dữ liệu về đợt bùng phát này một cách kịp thời”, Tiến sĩ Sanjaya Senanayake, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm và phó giáo sư y khoa tại Đại học Quốc gia Úc cho biết. “Điều này bao gồm dữ liệu dịch tễ học về những người bị nhiễm bệnh. Ngoài ra, chúng tôi sẽ cần dữ liệu bộ gen xác nhận rằng HMPV là thủ phạm và không có bất kỳ đột biến đáng kể nào đáng lo ngại”.

Chính vì vậy, khuyến cáo mọi người nâng cao thể trạng, chủ động bảo vệ sức khỏe và tăng cường hệ miễn dịch. Chủ động phòng ngừa lây nhiễm HMPV cũng như các virus, vi khuẩn gây bệnh khác thông qua đường hô hấp bằng các biện pháp đeo khẩu trang, vệ sinh rửa tay thường xuyên để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.

Đọc bài viết gốc tại đây